for Dummies Türkiye, bir Nobel Yaşam markasıdır.
Ruh sağlığı çalışanları eş bağımlılık geliştirmiş birini gördüklerinde, bunu hemen teşhis edebilse de tanımı ve kimin, bunun özelliklerine sahip olduğu çok uzun zamandır tartışılmaktadır. Uzmanlar, eş bağımlılık örüntülerinin bir nesilden diğerine aktarıldığı ve öğrenilmemiş olabileceği konusunda uzlaşmaktadır.
Genel bir bakış
Terapistler ve danışmanlar; depresyon, kaygı, bağımlılık ya da yakınlık veya ilişki sorunları gibi bir dizi belirti ile karşı karşıya kalmaktadır. Danışanların bir sıkıntısı vardır ve onlar, genellikle bu duruma neden olan etkenin eş, sorunlu bir çocuk veya iş gibi hep kendilerinin dışında bir şey olduğuna inanırlar.
Danışanlar meseleyi daha ayrıntılı bir şekilde ele aldığında, bazı olayların yanı sıra, kendi davranış ve düşünce örüntülerinin sorunlarını arttırdığını, yani bu örüntülerin işlevsel olmadığını anlarlar. Bu örüntülerin bağımlılığa ve takıntılara yol açan bir tarafı vardır. Bu, yıkıcı sonuçlarına rağmen söz konusu örüntülerin kişinin hayatını eline geçirmesi anlamına gelir. Sorunun kaynağı çoğunlukla eş bağımlılıktır.
İlişkiler neden incitir?
Yakın ilişkiler beraberinde getirdiği rahatlığın ve keyfin yanı sıra, tüm umutlarınızı, korkularınızı ve özlemlerinizi de harekete geçirir. Güvende hissetmek ve sevilmek istersiniz, partneriniz sizi takdir etsin, sizinle ilgilensin istersiniz. Size en yakın olanlara bağımlı olmak duygusal ihtiyaçlarınızı, reddedilmeye ve yargılanmaya karşı hassasiyetinizi arttırır; olabileceğiniz en kötü şekilde görülme düşüncenizi tetikler.
Eş bağımlılık bir tür bağımlılıktır. Sinsidir ve güçlüdür. Neşenizi, huzurunuzu alır; uzun, sevgi dolu ilişkiler sürdürme yeteneğinize zarar verir. Kendinizle olan ilişkinizi etkiler ve esnekliğinizi azaltır. Sevgi ve destek alma-verme, iletişim kurma, uzlaşma ve problem çözme yeteneğiniz de dâhil olmak üzere ilişkilerinizin doğal akışını bozar.
Bazı semptomlar bir araya gelerek eş bağımlı bireylerin ilişkilerinden fayda sağlayamamasına yol açar ve aksi takdirde ortaya çıkmayacak olan sorunların belirmesine neden olur. Örneğin utanç ve düşük düzey öz güven, sizi güvensiz ve kaygılı biri yapar, diğerleri tarafından onaylanma ve doğrulanmaya bağımlı hâle getirir. Kendiniz olma konusunda rahatsız hissedebilirsiniz ve eleştirilmeye ya da terk edilmeye karşı (bunların gerekli olduğu durumlarda bile) aşırı düzeyde hassas hâle gelebilirsiniz. İnsanlar ile ilişki sürdürmek veya onlar tarafından sevilmek için onları kontrol etme veya yönetme çabasına girebilirsiniz. Bazı eş bağımlılar, düzenli olarak güvenceye ihtiyaç duyar veya doğrudan ve dürüst olmaktan korkar. Hâlbuki bunlar, etkili bir iletişim ve gerçek bir yakınlık için gereklidir.
Çocukluk döneminde yaşanan utanç ve travma; gerçek ve temel özü gizler ve ulaşılamaz hâle getirir. Bunun yerine, eş bağımlı olan bireyler diğerlerine, onların öz eleştirilerine ve hayallerinde olmaları gereken ideal benliklerine tepki veren bir kişilik geliştirir. Diğerleri ve kendileri tarafından kabul görmek için gerçek kişiliklerini saklamalı ve sahip olmadıkları bir kişiliğe dönüşmelidirler. Kendilerine karşı ne kadar eleştirel olduklarının farkında bile olmayabilirler fakat “zorunlulukların zorbalığına” (psikanalist Karen Horney tarafından türetilmiş bir ifade) maruz kalırlar. Durumu bununla bağdaştırmasanız bile, bilinçli farkındalığınızın altında bu yatar.
