for Dummies Türkiye, bir Nobel Yaşam markasıdır.
Artık oldukça olumsuz bir anlam taşısa da “Orta Çağ’a özgü” ve “Orta Çağ” terimleri başlangıçta belli bir dönemi tanımlamak için kullanılan tamamen pratik ifadelerdi.
“Orta Çağ” terimi ilk olarak Rönesans döneminde (kabaca 1400-1600 arası) kullanıma girdi. Bu dönemdeki tarihçiler ve âlimler İlk Çağ’ın -Antik Yunan ve Roma’nın- büyük hayranıydılar ve söz konusu dönemin yazarları, filozofları ve sanatçılarından büyük ölçüde etkilenmişlerdi. İlk Çağ Batı Roma İmparatorluğu’nun MS 476 yılında çökmesiyle sona erdi. Rönesans tarihçileri Orta Çağ ifadesini bu olay ve kendi yaşadıkları zaman arasındaki dönemi tanımlamak için kullandılar.
Elbette, o dönemde yaşayan insanlar kendilerinin Orta Çağ’da yaşadıklarını düşünmüyorlardı. Onlar için böyle bir terim yoktu; tıpkı Rönesans âlimlerinin Rönesans döneminde yaşadıklarını ve günümüzde insanların gelecekteki âlimlerin bugün olan olaylara nasıl atıfta bulunacaklarını bilmedikleri gibi.
Hayatlarını yaşıyorlar
Orta Çağ tarihin çok uzun bir dönemini kapsar. Geleneksel olarak, tarihçiler Orta Çağ’ın 1100 ve 1500 yılları arasında vuku bulduğunu düşündüler, fakat âlimler bu dönemin ne zaman başlayıp ne zaman bittiği hakkında uzun süredir tartışıyorlar. Ben de bu konuda bir karar vermek zorunda kaldım. Orta Çağ Tarihi For Dummies iki önemli olay arasındaki dönemi anlatır:
Elbette, Kolomb’u dâhil etmek bu kitabı on beşinci yüzyıla ulaştırır (Bazı insanlar on beşinci yüzyılın Orta Çağ’a dâhil olmadığını düşünürler.) fakat yeni bir kıtanın keşfi gerçekten de tarihin yeni bir dönemini müjdeleyen olaydır. Ayrıca uzunluk olarak 1000 yılın biraz üzerinde bir tarih dilimi yaratır ki bu da gayet muntazamdır!
1000 yıl gibi devasa büyüklükteki bir zaman dilimini bağlamına yerleştirmek için, Normandiyalı William’ın 1066 yılında Hastings Savaşı’nı kazanmasının üzerinden 1000 yıldan daha az bir zaman geçtiğini hatırlayın. O zamandan bu yana ne çok şeyin değiştiğini düşünün.
Bir tarih şeridi oluşturmak
1000 yıllık bir dönem için bir tür kronolojiye ihtiyaç duyulacağı aşikar!
✓ 450-800: Roma İmparatorluğu yıkılır ve Karanlık Çağlar başlar. Avrupa bir dizi devasa kavimler göçü yaşarken, bazı liderler toprak ve statü kazanmak için şanslarını dener. İçlerinden en başarılısı ilk Kutsal Roma imparatoru olan Carolus Magnus, yani Şarlman olur.
✓ 800-1100: Orta Çağ başlangıç yapar ve Avrupa şekil almaya başlar. Bu çalkantılı zaman İspanya’da Müslüman fetihlerini, her yerde Viking akınlarını ve Hastings Muharebesi’nde savaşan Fatih William’ı içerir.
✓ 1100-1200: Haçlı Seferleri Avrupa’yı, Orta Doğu’yu ve ötesini bir baştan bir başa kat eder. Bizans imparatoru yardım için yalvarınca, Papa II. Urban Avrupalı liderlere Kudüs’ü geri almaları çağrısında bulunur. Binlerce insan bu çağrıya Outremer Krallığı’nın kurulmasıyla ve başka pek çok şeyle sonuçlanan çok sayıda Haçlı seferiyle yanıt verir.
✓ 1200-1400: İngiltere ve Fransa’nın çatışma hâlinde olduğu “Yüksek Orta Çağ” dönemi. Bir papalık krizi (Birden fazla insan papa olduğunu iddia etmişti.), insanların Tanrı’dan bir ceza olarak gördükleri Kara Ölüm’le aynı zamanda meydana gelir.
✓ 1400-1492: Orta Çağ kapanıyor. İngiltere ve Fransa arasındaki Yüz Yıl Savaşlarının sona ermesi ve Bizans İmparatorluğu’nun Osmanlılar tarafından yıkılmasıyla, Rönesans doğar ve Kristof Kolomb Yeni Dünya’yı keşfeder.
