for Dummies Türkiye, bir Nobel Yaşam markasıdır.
Bir köpeğin burnu sadece yüzüne değil, aynı zamanda beynine de hükmeder. Aslında, köpekler, tıpkı insanlarını görme duyularına bel bağladıkları gibi, dünyayı yorumlamak için koku duyularına bel bağlarlar. Bu karşıt dünya görüşünü hayal etmek zor olsa da köpeğinizin de sizin kadar çok bilgiyi yorumladığını bilin. Bununla birlikte, köpeğiniz bunu, nesnelere ya da insanlara bakarak değil, onları koklayarak yapar.
Koklamak için doğmuş
Köpeğinizin koku alma yeteneğine daha fazla saygı duymak için, burnunu bir insanınkiyle karşılaştırın. Her iki türün burnun içinde de havanın üzerinden geçtiği konka adı verilen, tarak şeklinde levhalar bulunur. Bu organ mikroskop altında incelendiğinde, koku algılayan hücrelerin çoğunu ve beyne bilgi aktaran sinirleri içeren kalın, süngerimsi bir zar görülür. İnsanlarda, bu koku analizörlerini içeren alan yaklaşık 0,0006 metrekaredir yani bir posta pulu boyutundadır. Öte yandan bir köpekte bu alanı açabilseydiniz 0.04 metrekarelik, yani neredeyse bir parça yazı kâğıdı kadar bir alanla karşılaşırdınız.
Bu yüzeyin büyüklüğü köpek burnunun boyutuna ve uzunluğuna göre değişmekle birlikte, düz burunlu ırklar bile kokuları insandan daha iyi algılayabilir.
Köpeklerin beyni de kokuları tanımlamak için uzmanlaşmıştır. Köpek beyninin kokuları analiz etmeye ayrılan yüzdesi, gerçekte bir insandakinden 40 kat daha büyüktür! Köpeklerin, kokuları, burun özürlü insanlara göre, 1.000 ila 10.000 kat daha iyi tanımlayabildiği tahmin edilmektedir.
Çalışan Burunlar
İnsanlar birçok önemli işi yapmak için köpeklerin harika koku duyusundan faydalanmaktadır. Bu işlerden bazıları arasında;
✓ Uyuşturucu, patlayıcı ve silah saptama
✓ Kayıp kişilerin ve kaçak suçluların izini sürme
✓ Doğal bir felaket, kaza ya da insan yapımı felaketlerden sonra kurtulanların (ve cesetlerin) yerinin araştırılması
✓ Evlerde termit istilası saptama
✓ Kaçak gıda ürünlerinin aranması
✓ Kundaklama olaylarında kullanılmış olabilecek hidrokarbonların (benzin veya diğer yanıcı sıvılar gibi) aranması
✓ Konutlarda ve diğer binalarda hastalıklara neden olabilecek küf ve sporların bulunması
✓ Yerin 10 metre altında gömülü bir boru içinde bile olsa petrol ve gaz boru hattı sızıntılarını saptamak
✓ Bir hayvanın yumurtlama döneminde olduğunu kokusundan anlamak. Bu da mandıra üreticileri için yararlıdır, çünkü ineklerin doğurgan olduğu ve üreyebileceği süre çok kısadır.
Son kanıtlar, köpeklerin koklayarak kanseri tespit edebildiğini göstermektedir. Köpekler, melanoma tipi kanserleri bulmak için düzenli bir şekilde eğitilmişlerdir ve diğer yöntemlere nazaran kanseri çok daha erken tanımlayabilmektedirler. Köpeklerin idrar örneği koklayarak idrar kesesi ve prostat kanserini ve kişinin nefesini koklayarak akciğer kanserini tanımlayıp tanımlayamayacağı üzerine araştırmalar yapılmaktadır.
Son olarak, bazı köpekler insan ruh hâllerine karşı çok hassastırlar ve insan duygularıyla ilişkili koku değişikliklerini almak için eğitilebilirler. Bu beceri, psikoterapistlere yardım konusunda çok iyi olmalarını sağlar. Aynı şekilde birinin yalan söylediğini tespit etmede de polise yardımcı olurlar. Bu konuda araştırmalar devam ediyor ancak köpeklerin yaygın olarak kullanılan elektronik cihazlardan daha güvenilir yalan dedektörleri olabileceği yönünde bir öneri mevcut.
